متوازن کردن جیره گاو شیری همیشه از دغدغه‌های دامداران بوده است. غیر از انرژی و پروتئین موارد دیگری در جیره گاو شیری باید لحاظ شود مثل نوع چربی، الیاف غیر قابل هضم، قابلیت هضم اجزای مختلف، ترکیب اسید آمینه و غیره…

اکثر متخصصان تغذیه گاو شیری موقعی که به فرمولاسیون جیره گاو شیری می‌رسند فلسفه‌های متفاوتی دارند. اما همه ما می‌توانیم بر روی یک چیز موافق باشیم: این دیگر فقط پروتئین خام و انرژی خالص شیردهی نیست.

متوازن کردن جیره گاو شیری در ۱۵ سال گذشته با پیشرفت در پژوهش‌های مرتبط با تغذیه، مدل‌های فرمولاسیون جیره و روش‌های آنالیز خوراک خیلی پیچیده شده است.

پروتئین خام در مقابل بالانس کردن اسید آمینه

یکی از تاثیرگذارترین تغییرات در تغذیه گاو شیری در ۱۵ سال گذشته دور شدن از فرموله کردن جیره گاو شیری برای درصد پروتئین خام بود. گاوهای شیری احتیاجات پروتئین خام ندارند، آن ها احتیاجات اسیدآمینه دارند. اسیدهای آمینه آجرهای ساختمانی پروتئین‌ها هستند.

همانطور که خاطرتان هست در سمیناری که شرکت دامدار برتر با سخنرانی آقای دکتر پتن محقق تغذیه گاو شیری داشتند ایشان اختصاصاً بر روی اسیدهای آمینه کار کردند و تاکید ایشان بالانس اسیدهای آمینه جیره گاوهای شیری بود.

دکتر رابرت پتن به دعوت شرکت دامدار برتر به ایران سفر کرد

تجربه‌های پژوهشی و مزرعه‌ای تایید کرده است موقعی که گاوها اسیدهای آمینه ضروری با یک پروفایل مشابه با پروفایل مورد نیاز بدنشان جذب می‌کنند، احتیاجات کل اسیدهای آمینه ضروری کاهش می‌یابد و بازده مصرف پروتئین حداکثر می‌شود.

بنابراین، متوازن کردن جیره گاو شیری برای اسید آمینه به متخصصان تغذیه اجازه می‌دهد تا به طور معنی‌داری مقدار پروتئین خام تغذیه شده را کاهش دهند. بازده افزایش یافته مصرف پروتئین و پروتئین خام کمتر در جیره‌ها منجر به اتلاف کمتر نیتروژن به محیط می‌شود.

در گذشته، ما بر کمبودهای اسیدآمینه در جیره گاو شیری، بوسیله خوراندن سطوح بالای پروتئین خام که از نسبت‌های بالای منابع پروتئین عبوری گران قیمت می‌آید، غلبه می‌کردیم.

امروزه این استراتژی تغییر کرده است و اولین هدف متوازن کردن جیره گاو شیری برای اسیدآمینه، فراهم کردن پروتئین قابل تجزیه کافی برای حداکثر کردن بازده سنتز پروتئین میکروبی در شکمبه است. فراهمی انرژی (بویژه کربوهیدرات‌های قابل تخمیر مثل گلوکز، نشاسته و فیبر قابل هضم) تولید پروتئین میکروبی را تحریک می‌کند.

دومین هدف، بالانس کردن پروتئین غیرقابل تجزیه (عبوری)، شامل منابع متیونین و لیزین عبوری، برای بهبود دادن پروتئین قابل متابولیسم و پروتئین حقیقی جذب شده در روده است.

پروتئین میکروبی سنتز شده در شکمبه، همراه با پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه، بیشتر پروتئین قابل متابولیسم عبوری به روده را شامل می‌شوند. غلظت‌های لیزین و متیونین در پروتئین قابل متابولیسم اثر زیادی بر روی درصد پروتئین شیر و تولید شیر دارند. داده‌های پژوهشی جدید زمانی که جیره‌ها بر اساس اسیدآمینه بالانس می‌شوند مزایایی را بر روی سلامت و تولید مثل نشان می‌دهند.

انرژی چطور؟

سیستم انرژی استفاده شده برای گاوهای شیری شیرده و خشک، انرژی خالص شیردهی (NEL) است. تعیین مقدار انرژی خوراک و علوفه ماورای انرژی قابل هضم در سطح نگهداری، اگرچه کاملا صحیح نیست، به طور معمول انجام می شود.

ماده خشک مصرفی اثر بزرگی بر روی قابلیت هضم جیره و بنابراین بر روی غلظت انرژی جیره دارد. اکثر آزمایشگاه‌های آزمایش خوراک، غلظت انرژی خوراک و علوفه را بر اساس سه برابر مصرف نگهداری محاسبه می کنند.

تخمین انرژی به این شکل، به طور گسترده توسط برنامه‌های جیره‌نویسی استفاده می‌شود، و اغلب به صورت NEL-3X نشان داده می‌شود. با وجود یک تخمین خوب، متخصصان تغذیه نباید بر روی متوازن کردن جیره گاو شیری برای غلظت NEL متمرکز شوند بلکه بر روی مصرف و خصوصیات تک تک منابع انرژی، عمدتاً قابلیت هضم شکمبه ای NDF و نشاسته و نوع چربی (مکمل یا ذات جیره پایه) تمرکز کنند.

NDF و نشاسته مولفه‌های اصلی انرژی جیره گاو شیری هستند. پژوهش اخیر و در حال انجام نشان داده است که uNDF (بخش بسیارغیرقابل هضم NDF) نسبت به لیگنین پیش بینی کننده قوی‌تری برای قابلیت هضم خوراک است. همچنین، uNDF یک ابزار خیلی مفید برای معیارعلوفه های از لحاظ پرشدگی بالقوه شکمبه و محدویت‌های ماده خشک مصرفی شده است.

تفاوت بین مقدار NDF کل و uNDF جیره (NDF قابل هضم به طور بالقوه) مقدار فیبری است که توانایی تخمیر شدن در شکمبه و تبدیل شدن به انرژی قابل دسترس برای گاو را دارد.

مقدار تجزیه شکمبه‌ای NDF بوسیله سرعت هضم و سرعت عبور تعیین خواهد شد. متخصصان تغذیه در دامدای‌ها به مدل‌هایی تکیه می‌کنند که از داده‌های تولید شده آزمایشگاهی برای uNDF و سرعت هضم NDF برای پیش بینی اثر تجزیه شکمبه‌ای NDF خوراک بر روی ماده خشک مصرفی و تولید شیر گاوها استفاده می‌کنند.

یکی دیگر از اجزای ضروری NDF که تنها بوسیله متوازن کردن برای مقدار NDF منعکس نمی‌شود، مقدار فیبر موثر فیزیکی در یک جیره است که برای افزایش دادن نشخوار و عملکرد شکمبه و سلامت مهم است.

گاوهای شیری مقادیر زیادی نشاسته می‌خورند زیرا نشاسته خیلی قابل هضم و منبع متراکم انرژی است. اگرچه گاوها به نشاسته نیاز ندارند، اما اغلب یک ماده مغذی کلیدی برای حداکثر کردن تولید است. موقع متوازن کردن جیره گاو شیری، متخصصان تغذیه توجه دقیقی به انواع پروتئین‌ها در سیلوی ذرت و ذرت با رطوبت بالا بعنوان شاخص‌های قابلیت هضم شکمبه‌ای نشاسته می‌کنند.

بعلاوه، اکثر مدل‌های تغذیه‌ای در حال حاضر بر روی تجزیه پذیری ۷ ساعته in vitro نشاسته اندازه‌گیری شده بوسیله آزمایشگاه‌های تجاری مبنا برای سرعت هضم نشاسته تکیه می‌کنند. فاکتورهای فیزیکی و شیمایی که قابلیت هضم نشاسته را تحت تاثیر قرار می‌دهند شامل انواع اندوسپرم، اندازه ذرات، فرایند کردن غله ، روش ذخیره و درصد رطوبت است.

چربی یکی دیگر از منابع مهم انرژی در جیره گاو شیری است. مانند CP، متخصصان تغذیه باید از تکیه کردن تنها بر روی درصد کل چربی جیره پرهیز کنند. در عوض، تمرکز باید تغذیه اسیدهای چرب ویژه گاوهای شیری باشد.

ترکیب چربی، بویژه درصد اسید چرب غیر اشباع آن، می‌تواند اثرات عمیقی بر روی تخمیر شکمبه و پاسخ‌های تولید داشته باشد. تحت شرایط تغذیه‌ای معین، اسید چرب غیر اشباع می‌تواند واسطه‌های منحصر به فرد اسید چرب ترانس در شکمبه را که ممانعت کننده‌های قوی سنتز چربی شیر هستند را تشکیل دهد.

مقادیر زیاد اسید چرب غیر اشباع شکمبه یکی از ابزارهایی است که اخیراً در فرموله کردن جیره برای کمک به تعیین این که چه مقدار چربی می‌تواند به گاوهای شیری تغذیه شود، استفاده می شود. این کار بوسیله مجموع اسیدهای اولئیک، لینولئیک و لینولنیک –سه اسید چرب غیر اشباع اصلی مصرف شده از همه اجزای جیره- محاسبه شده است.

علوفه‌ها و غلات ممکن است برای بیشتر مقادیر زیاد مصرفی اسید چرب غیر اشباع شکمبه در نظر گرفته شوند و بنابراین، نباید نادیده گرفته شوند. پژوهش در حال اجرا پیشنهاد می‌کند که گاوهای شیری پرتولید می‌توانند برای اسید چرب ضروری، عمدتا لنولئیک و لینولنیک، کمبود حاشیه‌ای داشته باشند، که ممکن است عملکرد تولیدمثلی و عملکرد را تحت تاثیر قرار دهد.

گاوها همیشه راست می گویند.

بدون شک، تغذیه گاوهای پرتولید پیچیده‌تر شده است. متخصصان تغذیه باید به یاد داشته باشند که گاوها به ما خبر می‌دهند که جیره مطلوب است، نه کامپیوتر.

یک ضرب المثل قدیمی می‌گوید که سه جیره متفاوت می‌توانند به گاوهای شیری داده شوند: جیره‌ای که متخصص تغذیه تنظیم می‌کند، جیره‌ای که فیدر برای گاوها مخلوط می‌کند و جیره‌ای که گاو ممکن است جدا کند و تصمیم می‌گیرد بخورد.

متخصان تغذیه باید راه بروند و گاوها را ببینند، تا برای متوازن کردن جیره گاو شیری مطمئن شوند که خوراک درست به گروه صحیح گاوها به شیوه یکنواخت و به موقع ارائه می‌شود و تلاش کنند تا به برنامه علوفه با کیفیت برسند. بعلاوه مدیریت و رفاه فوق العاده گاو را بالا ببرند. توجه کردن دقیق به اصول، به گاوهای شیری کمک می‌کند تا به توانایی حقیقی برنامه تغذیه‌ای دست یابند.

نتیجه‌گیری کلی این است که باتوجه به افزایش قیمت منابع پروتئینی و اتلاف نیتروژن اضافی آن‌ها بهترین راه بالانس جیره بر اساس استفاده از اسیدهای آمینه علی‌الخصوص متیونین و لیزین می‌باشد هر چند که غالبا در جیره‌ها لیزین توسط مواد غذایی تامین می‌شود ولی توجه داشته باشید نسبت اسیدهای آمینه بسیار مهم است لذا در آینده جیره نویسی دام‌های شیری فقط بر اساس بالانس اسیدهای آمینه ضروری خواهد بود.